• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Belirtileri
• Muayenesi
• Tedavisi
• Tahminler
• Komplikasyonları
• Önleme

Nedir

Özofajiyal Varis Kanaması

Özofajiyal varis kanaması aşağı özofagus (gırtlak ile mideyi birleştiren tüp,  yani yemek borusu) duvarındaki şişmiş damarların kanamaya başlamasıdır.

Sebepleri

Sebepler

Özofajiyal varisin başlıca sebebi karaciğer sertleşmesidir (siroz). Bu sertleşme (scarring) kanın karaciğer içinden akmasını önler. Bunun sonucunda ise özofagus damarlarındaki kan dolaşımı artar.

Bu ilave kan akışı özofagustaki damarların dışarıya doğru şişmesine neden olur. Eğer bu damarlar yırtılırsa (koparsa) ciddi kanamaya neden olabilirler.

Varise herhangi bir kronik karaciğer hastalığı neden olabilir.

Damarlarda şişme (varis) midenin üst kısmında da görülebilir.

Belirtileri

Belirtiler

Kronik karaciğer hastalıkları ve özofajiyal varis olan kişilerde belirti görülmeyebilir.

Eğer kanama miktarı az ise tek belirti gaitada koyu ya da siyah çizgiler görülmesi olabilir.

Eğer kanama miktarı fazlaysa görülebilecek belirtiler şunlardır:

• Siyah, katran gibi gaita
• Kanlı gaita
• Baş dönmesi
• Solgunluk
• Kronik karaciğer hastalıklarının (siroz gibi) belirtileri
• Kusma
• Kanlı kusma

Doktora ne zaman başvurmalı

Kanlı kusma ya da siyah katranlı dışkılama görülürse doktorunuzu arayın ya da acil servise başvurun.

Muayenesi

Muayene ve Testler

Fiziksel muayene:

• Kanlı ya da siyah gaita için rektum (kalın bağırsağın son bölümü) muayenesi
• Düşük kan basıncı
• Hızlı kalp atışı
• Kronik karaciğer hastalığı ya da siroza dair bulguların incelenmesi

Kanamanın kaynağını bulmak ve aktif kanama olup olmadığını saptamak için yapılan testler:

• Özofagogastroduodenoskopi (EGD)
• Kanamaya dair belirti aramak için burundan mide içine tüp ile girilmesi (nazogastrik tüp)

Bazı doktorlar, daha yeni hafif ve orta dereceli siroz tanısı almış olan hastalar için özofajiyal varis taraması yapılması ve kanama başlamadan tedavi edilebilmesi için EGD önermektedir.

Tedavisi

Tedavi

Tedavinin amacı akut kanamanın mümkün olduğunca çabuk durdurulması, ayrıca ilaç ve diğer tıbbi yöntemlerle varisin iyileştirilmesidir. Şokun ve ölümün önlenebilmesi için kanamanın hızlı bir şekilde durdurulması gerekmektedir.

Eğer kanama şiddetli olursa kanın akciğere gitmesini engellemek için hasta vantilatör devresine (suni solunum cihazına) bağlanabilir.

Akut kanamanın tedavisi:

• Endoskop denilen ince ve ışıklı bir tüp kullanılır. Doktor doğrudan varise pıhtılaştırıcı bir ilaç enjekte edebilir ya da kanayan damarların çevresine lastik bant takabilir.
• Damarları daraltacak (vazokonstriksiyon) bir ilaç kullanılabilir. Oktreotide ve vazopresin bu ilaçlara örnektir.
• Burundan mide içine tüp sokularak bu, hava ile şişirilebilir. Bu yöntem kanayan damarlara basınç uygulayacaktır (balon tamponlama).

Kanama durdurulduktan sonra, gelecek kanamaları önlemek için varisler ilaçlarla ya da tıbbi yöntemlerle iyileştirilebilir.

• Kanama riskini azaltmak için propranolol ve nadolol gibi beta bloker denilen ilaçlar kullanılır.
• Kanayan damarların çevresine lastik bant takabilmek için endoskop denilen ince ve ışıklı tüp kullanılabilir.
• Transjuguler intrahepatik portosistemik şant (TIPS), karaciğerdeki iki damar arasında yeni bağlantıların oluşturulması işlemidir. Bu, damarlardaki basıncı düşürerek kanama epizodunun tekrarlanmasını önleyebilir.

Eğer diğer tedavi yöntemleri başarısız olursa, acil ameliyat (nadiren) gerekli görülebilir. Portokaval şant veya ameliyat ile özofagusun çıkarılması da tedavi seçeneklerindendir, Ancak bu işlemler risklidir.

Karaciğer hastalıklarından kaynaklanan varis kanaması görülen hastalarda ek olarak, karaciğer nakli de dahil olmak üzere karaciğer hastalıklarının tedavi edilmesi gerekebilir.

Tahminler

Tahminler (Prognoz)

Tedavi edilmez ise genellikle kanama tekrarlar. Özofajiyal varis kanaması karaciğer hastalıklarının ciddi bir komplikasyonudur ve kötü sonuçlanır.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

• Ensefalopati (Hepatik ensefalopati ya da karaciğere bağlı beyin hastalığı da denir)
• Ameliyattan ya da endoskopi tedavisinden sonra özofajiyal striktür (yemek borusu daralması).
• Hipovolemik şok (kan ve sıvı kaybına bağlı şok)
• Enfeksiyon (zatürree, kan dolaşımı enfeksiyonu, karın zarı iltihabı)
• Tedaviden sonra kanamanın tekrarlaması

Önleme

Önlem

Karaciğer hastalıklarının nedenlerinin tedavi edilmesi kanamayı önleyebilir. Varis önleyici tedaviler olan beta blokerler gibi ilaçlar ya da varislerin endoskopik bantlanması kanamayı önlemeye yardımcı olabilir. Bazı hastalar için karaciğer nakli gerekli görülebilir.