Astım Nedir?

Astım, hava yollarının çeşitli uyaranlara artmış cevabının söz konusu olduğu, tekrarlayıcı öksürük, hırıltı ve nefes darlığının görüldüğü kronik bir hastalıktır. Ataklar ve iyi dönemler ile seyreder. Genellikle ataklar arası yakınma görülmez. Ancak hastalık şiddeti arttıkça ataklar arası da yakınma oluşur. Sıklığı % 1 – 18 arasında değişir.

Astımın Nedeni Nedir?

Astım bazı genetik faktörler eşliğinde olumsuz çevre faktörlerinin bir araya gelmesinden kaynaklanır. Genetik olarak birinci derece akrabalarda astım veya bazı alerjik hastalıkların olması, toz, hava kirliliği, sigara dumanı, modern yaşamın korunaklı şartları astım riskini artıran durumlardır. Alerjenler astım atağına neden olan faktörlerden biridir. Astımlı çocukların % 80’inde alerjik nedenler görülmüş, % 20’sinde alerjik bir neden saptanamamıştır. Solunum yolu enfeksiyonları, egzersiz, hava kirliliği, tebeşir tozu, kuvvetli koku, parfüm, kömür, pudra, havadaki nem ve ısı değişimi atağı tetikleyebilir. Astım atağını başlatan en önemli alerjenler; ev tozu akarları, polen, mantar sporları ( küf), hamamböceği ve hayvan tüyleridir.

Belirtileri Nelerdir?

Tekrarlayıcı, inatçı, gece ve sabaha karşı oluşan uykudan uyandıran öksürük nöbetleri, nefes almada zorluk, özellikle nefes verme döneminde duyulan göğüsten gelen ıslık sesi başlıca belirtileridir.

Her Nefes Darlığı, Hırıltı Astım Mıdır?

Hayır. Özellikle 3 yaşın altında ve kış döneminde en sık hırıltı nedeni; virüslerin neden olduğu, ateşle birlikte seyredebilen, bronşiolit adı verilen alt solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Nefes darlığı ataklarının enfeksiyona mı yoksa astıma mı bağlı olduğunu ayırmak her zaman kolay olmaz. Tekrarlayan öksürük ataklarının egzersiz sonrası, toz, polen, sigara dumanı, keskin koku ile karşılaşıldığında artması, birinci derece akrabalarda astım, alerjik egzama, alerjik nezle gibi, alerjik hastalıkların bulunması, öksürük ataklarının tekrarlaması, hastada aynı zamanda atopik dermatit veya farklı alerjik tabloların görülmesi, kan veya cilt testleri ile alerji eğiliminin saptanması, atakların astıma bağlı olabileceğini düşündürür.

Astım Tanısı Nasıl Konur?

Tanıda anne ve babanın verdiği bilgiler önemlidir. Kuru, inatçı, tekrarlayıcı, özellikle gece yatarken ve sabaha karşı olan öksürük önemli bir bulgudur. Öksürüğün egzersiz sonrası veya duman, koku, küf ile temas sonrası artması astımı düşündürür. Ataklar arasında muayene bulguları normal olabilirken, atopik dermatit, alerjik rinit (nezle) bulgularının saptanması tanıya yardımcıdır. Özellikle nefes verirken göğüste duyulan ıslık sesi ve hırıltı önemli bir bulgudur. Kan ve cilt testleri, solunum fonksiyon testleri yine tanıda yardımcı yöntemlerdir. Unutulmaması gereken şey, her hırıltının, her öksürüğün astım olmadığı, bunun değerlendirilmesinin bir uzmana bırakılması gerektiğidir.

Astımın Tedavisi Nasıl Yapılır?

Amaç astım krizini önlemektir. Öncelikle ilk yapılması gereken yukarıda bahsedilen alerjenlerden ve solunum yolunu tahriş eden durumlardan korumaktır. Astım ilaçları iki gruptur; Birinci grupta öksürük, hırıltı, nefes darlığı başladığında kullanılacak salbutamol, terbutalin, ipratropium içeren ilaçlar vardır. İkinci grup koruyucu ilaçlardır. Bunlar; kortizonlu spreyler, montelukast gibi çiğneme tabletleri veya kromolin içeren ilaçlardır. Bu ilaçların uzun süreli tedavisi, mutlak doktor kontrolünde yapılmalıdır. Bir diğer tedavi aşı tedavisidir. Bu tedavi, koruyucu yöntemler ve ilaç tedavisi ile düzelmeyen, bazı seçilmiş grupta yapılabilir. Mutlaka alerji uzmanı tarafından yapılmalıdır.

Astım Hastalarında Koruma Nasıl Sağlanır?

En önemli kaçınılması gereken sigara dumanı ile temastır. Sigaranın başka odada içilmesi, filtre kullanılması sigaranın zararlı etkilerini ortadan kaldırmaz. Bunların dışında parfüm, keskin kokular, boya kokuları, ani hava değişiklikleri atakları tetikleyebilir. Ev tozu akarı en sık karşılaşılan alerjen olduğundan evde halılar kaldırılmalıdır. Yatak çarşafları her hafta en az 60C’de yıkanmalı, yatak, yorgan ve yastık özel kılıflar ile kaplanmalıdır. Nemin yarattığı küf de önemli bir alerjendir. Ev ortamında nem oranı azaltılmalıdır. Astımlı hastaların bir kısmında evcil hayvan tüylerine karşı alerji vardır. Böyle bir durumda evcil hayvan evden uzaklaştırılmalıdır. Kış aylarında geçirilen enfeksiyonlar astım ataklarını artırır. Bu yüzden hasta kişiler ile temastan kaçınılmalı, her yıl astımlı hastalara grip aşısı yapılmalıdır.