Tiroid, boynun ortasında bulunan kelebek şeklinde bir organdır. En büyük endokrin bezlerinden biridir ve tiroksin (T4), triiodotironin (T3) ve kalsitonin gibi vücudun metabolizma hızını düzenleyen birçok hormonun salgılanmasına yardım eder.

Hipotiroidizm, tiroid hormonu aktivitesinin azlığıdır. Hipotiroidli insanlar yavaş metabolizma belirtileri gösterirler, bu da dolaylı olarak birçok başka soruna yol açar. Tiroid aktivitesi düşük bir insan saç dökülmesi, kuru cilt, bitkinlik, baş dönmesi, kabızlık, düzensiz ve ağır adet dönemleri, kas ağrıları ve sızıları, sersemlik, hafıza bozukluğu, kalp ağrısı, şişmiş bacaklar vb yaşayabilir. Obezite ve hipotiroidizm çok yakından ilişkilidir ama obezite, aşırı veya sağlıksız beslenme alışkanlıklarının bir sonucu da olabilir.

Kilo vermenin gittikçe daha zor hale gelmesi, tiroid bozukluğu olan bir insanın karşılaştığı en önemli sorunlardan biridir. Hipotiroid bir insanın, düşük bazal metebolik hızı (BMH) vardır ve bu yüzden kişinin vücut ağırlığı üzerinde kontrol sahibi olması güçleşir. Kişi kilosunu denetleyemediğinde hayal kırıklığı baş gösterir. Yine de kilonun kontrolünü kazanmak hipotiroid durumda bile imkansız değildir.

Düzenli sağlık kontrolü ve doktorunuz tarafından sürekli izlenmeyle hipotiroidizm epey kontrol edilebilir. Kişinin düşük tiroid aktivitesi teşhisinin doğrulanması için kan testi gereklidir. Hipotiroidizmi doğrulamak için tiroid hormonları tiroksin (T4) ve triiyodotironinin (T3) kandaki seviyeleri ölçülür. Fakat hipotiroidizm vakalarının başlangıç aşamalarında kanda T3 ve T4 seviyeleri normaldir, bu yüzden hipotiroidizmin belirlenmesinde asıl araç TSH (tiroid stimüle edici hormon) kan seviyelerinin ölçülmesidir. TSH, hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Tiroid hormonunda (T3, T4) bir düşüş varsa hipofiz bezi tepki gösterir ve daha fazla TSH hormonu üretir. Kandaki TSH hormonu seviyelerinde artış, tiroid hormonu seviyelerindeki düşüşten önce gelir. Böylece TSH seviyelerinin ölçümü hipotiroid vakalarında yüksektir. Fakat kan testi temel bir adımsa da ve teşhiste etkili olabilse de herkeste işe yaramayabilir. Bu hastalık insanları ağırdan hafife çeşitli derecelerde etkileyebildiğinden herkesin ilaçlara karşı farklı bir yaklaşım tarzına ihtiyacı vardır. İşte burada endokrinoloji uzmanı devreye girer.

Levotiroksin sodyum, hipotiroidli bir kişiye başlangıçta verilen en yaygın sentetik tiroid hormonudur. Bu hormonların yan etkileri yoktur ve uygun tiroid seviyelerinin sağlanmasında etkilidir. Genellikle sabahları aç karnına alınır. Hipotiroidizm diyeti çok dikkatli bir şekilde planlanmalı, sentetik hormonla etkileşime giren ve genel etkisini bozan herhangi bir şey yememeye özen gösterilmelidir.

Kalsiyum ve demir içeren gıdalardan kaçınılmalıdır. Antasit takviyeler de tavsiye edilmez çünkü sentetik hormonlarla etkileşmeye eğilimlidir. Ceviz, soya fasulyesi unu ve pamuk çekirdeği gibi yiyeceklerden özellikle sakınılmalıdır. Diyetinize kolesterollü gıdaları sokmamaya özen göstermelisiniz.

Bunun yanında, sağlıklı bir yaşam tarzı kilo vermeye yardımcı olabilir. Fazla kiloları vermenin en iyi yolu doğal yöntemler uygulamaktır, örneğin:

  • Her gün en az 10-12 bardak su içmek
  • Koşmak, yürümek, yüzmek, aerobik ve bisiklete binmek gibi egzersizler hastalığı tedavi etmede oldukça etkili olabilir.
  • Yoga ve nefes egzersizleri metabolik hızın artırılmasında en mükemmel yollardır.

Dünya nüfusunun yaklaşık %3’ü hipotiroidizmden etkilenir ve bunların %10’u kadındır. Hipotiroidizm etkili bir şekilde kontrol edilebilir, hipotroid karşısında kişi umudunu kaybetmemelidir. Olumlu bir tavır takınmak, doktorla işbirliği yapmak ve kararlılık tedavi sürecinde mucizeler yaratabilir.

Doç. Dr. Orhan ÇELEN

Mide katlama ameliyatı yapıyor musunuz? Ben 1.93 boyunda 124 kiloyum. Çevremde mide ameliyatı olan da başka yöntemlerle kilo veren bir çok tanıdığım v... devamı