Deri döküntülerinin görünüşü hoş olmadığı kadar rahatsız edici de olabilir. Bazı vakalarda deri döküntüleri tıbbi müdahale gerektiren çok ciddi bir durumun göstergesi olabilir. Bu nedenle bazı yaygın deri döküntülerinin temellerini bilmek faydalı olabilir, böylece doktora gitmeniz gerekip gerekmediğini kendiniz değerlendirebilirsiniz. Eğer döküntü çabuk yayılıyorsa ve ağrılıysa her durumda bir doktorla görüşmelisiniz. Ayrıca mide bulantısı, baş dönmesi ya da nefes alma zorluğu gibi başka belirtiler ortaya çıkarsa durumu ciddiye almalısınız.

En yaygın deri döküntüsü tiplerinden biri alerjik döküntülerdir. Alerji, kurdeşen denen kırmızımsı lekeler ortaya çıkarabilir. Kurdeşen kaşınabilir, acıyabilir ya da yanabilir ve kenarları çoğunlukla solgun renktedir. Alerjiniz olan bir şeye temas etmeniz sonucu temas dermatiti (kontakt dermatit) de olabilirsiniz.

Temas dermatiti genellikle büyük lekeler şeklinde ortaya çıkar ve kabarcıklanma da yapabilir. Temas dermatitinin yaygın şekillerinden biri zehirli meşe ya da zehirli sarmaşıkla temas sonucu oluşan kabarcıklı, kaşıntılı kırmızı deri döküntüleridir. Temas dermatitinin genellikle kişisel bakımla üstesinden gelinebilir. Fakat ciddi deri döküntüleri oluşursa steroid gibi ilaçlar kullanmanız gerekebilir. Döküntünün nedeninin farkında olmak, ileride tekrarlanmasını engelleyebilmek için önemlidir.

Enfeksiyonlar da deri döküntülerine neden olabilir. Saçkıran ya da diğer mantar türleri bazen deride koloni kurabilir. Saçkıran vakasında döküntü, ortası beyazımsı, kabarık lekeler şeklinde ortaya çıkar ve deri genellikle pürüzlü ve tümsekli olur. Mantar enfeksiyonları çoğu zaman ilaçlı tedavi gerektirir.

Yaygın bir viral enfeksiyon olan suçiçeği, tüm vücuda yayılan bir dizi küçük, kaşıntılı, kırmızı şişlikler ortaya çıkarır. Yetişkinlerde suçiçeği çok tehlikeli olabilir ve geniş kabarık lekelere ya da zona denen hastalığa yol açabilir. Suçiçeği olduğundan şüphelenen yetişkinler acilen doktora başvurmalıdır fakat çocuklar evde kaşıntı giderici kremler ve banyoyla tedavi edilebilir.

Bir başka yaygın deri döküntüsü olan impetigo bakteri enfeksiyonu sonucu oluşur, bu enfeksiyon küçük kabarcık öbekleri şeklinde ortaya çıkar ve daha sonra kabuk bağlar. İmpetigo başlangıçta gözeneklerin tıkanmasıyla oluşan sivilcelere benzer. Fakat daha sonra yayılmaya başlar ve bu sırada morarabilir. İmpetigo kremlerle tıbbi tedavi gerektirir ve tedavi edilmezse yayılmaya devam eder.

Ayrıca suda fazla zaman geçirenlerde, yeterince temiz olmayan sulardaki parazitlerden kaynaklanan ve yüzücü kaşıntısı (swimmer’s itch) olarak bilinen bir deri döküntüsü oluşabilir. Bu parazitler kurbanlarında küçük, kaşıntılı, kırmızı şişlikler bırakırlar. Bu şişlikler tedavi edilmeden yaklaşık bir hafta içinde kaybolur.

Deri döküntüleri derinin iltihaplanmasından da kaynaklanabilir. 30 yaşından sonra bazı insanlarda erişkin aknesi ve gül hastalığı olarak da bilinen, iltihaplı cilt rahatsızlığı rosacea görülebilir. Bu hastalık, özellikle soluk derili insanlarda yüzde oluşan şişlikler ve kızarıklıklar şeklinde ortaya çıkar.

Egzama bir başka yaygın deri iltihabı şeklidir ve deride kaşıntılı, kırmızı, şişkin ve pul pul olan lekelere neden olur. İleri derecedeki vakalarda egzama yarılabilir ve su toplayabilir. Her iki durum da genellikle hayat tarzı değişiklikleriyle tedavi edilebilir.

Daha ciddi bir durum olan sedef hastalığı başlangıçta egzama gibi görünür. Sedef hastalığı deri hücrelerinin aşırı üretilmesinden kaynaklanır ve pul pul olan kuru derinin üst üste yığılmasına yol açar.

Sıcak iklimlerde yaşayan insanlarda görülebilen bir deri döküntüsü tipi de isiliktir. Döküntü küçük kabarcıkları andırır ve bazı bölgelerde kızarıklık olabilir. Bu rahatsızlık genellikle birkaç gün içinde gerilemeye başlar, fakat asıl önemlisi öncelikle döküntüye neden olan durumu engellemektir. Çünkü aşırı sıcak çok tehlikelidir.

Bazen reçeteli ilaçlara gösterilen tepki olarak da deri döküntüleri oluşabilir. Eğer bir ilacı kullanmaya başladıktan sonra deri döküntüsü oluşursa vakit kaybetmeden doktorunuza danışın. Bazı deri döküntüleri zararsızdır fakat bazıları vücudunuzun gösterdiği ciddi bir alerjik tepkinin göstergesi olabilir ve eğer irdelenmezse tehlikeli olabilir.

Prof. Dr. Nurettin LÜLECİ

Merhaba Nurettin bey, Babam 74 yaşında,5 ay önce sol kol, göğüs ve sırtına kadar geniş bir alanda çok iri taneli içi su toplamış döküntüler olduğunda ... devamı