Katarakt cam gibi saydam olan göz merceğinin (lens), şeffaflığını kaybederek (buzlu cam gibi) bulanık görmeye neden olmasıdır. Tanı gözün biomikroskopik muayenesi ile konur. Katarakt oluşmaya başladıktan sonra onu önleyecek ya da ilerlemesini yavaşlatacak ilaç ya da diyet yoktur. Tek tedavi ameliyattır. Bebeklerdeki katarakt ise göz bebeğinin ortasında beyazlık veya şaşılık ile kendini belli eder.

Kataraktlı Hastaların Şikayetleri

Kataraktlı hastaların başlıca şikayeti görme netliğinin azalması ve bulanık görmedir. Hastalar daha önce uzakta net olarak görebildikleri cisimleri göremediklerini ve uzakta okuyabildikleri yazıları okuyamadıklarını ifade ederler. Ayrıca, zamanla giderek her şeyi daha bulanık, dumanlı görmekten şikayet ederler.

Yeni başlayan bir kataraktın ameliyat aşamasına gelmesi için geçen süre bazen aylarla, bazen yıllarla ölçülmektedir.·Katarakt gelişen yaşlı bir kişide gözlenen tipik bir belirti de daha önce gazetesini, kitabını okumak için hipermetrop (presbiyop) gözlüğe ihtiyaç duyduğu halde, katarakt geliştiğinde gözlüğe gerek duymadan çıplak gözle yakını görebilmesidir.

Uzak ve/veya yakın için hipermetrop gözlük takan bir hastanın artık gözlüğe ihtiyaç duymadan uzağı ve yakını görebilmesi durumunda hemen katarakt düşünülmelidir. 50-60 yaş üzerinde miyop gözlük takan bir hastanın miyop derecesinin artması da yine akla ilk olarak kataraktı getirmektedir.

Bazı katarakt çeşitlerinde hasta çok ışıklı yerlerde daha az görmekte, loş yerlerde daha rahat görmektedir.

Katarakt Oluşumuna Neden Olan Faktörler

Kataraktın 90’ı 60 yaş üzeri kişilerde görülen senil katarakttır. "Yaşlılık Kataraktı" isminden de anlaşıldığı gibi katarakt oluşumuna neden olan en önemli ve bir numaralı faktör yaşlanmadır.

Bunun dışında bazen katarakt genetik olarak oluşabilmektedir. Bu tür kataraktlar doğuştan gelmektedir.

Göze gelen travmalardan sonra da göz merceği bulanıklaşmakta - beyazlamaktadır. (Travmatik Katarakt) Ayrıca bazı ilaçlar da katarakta yol açabilmektedir. Katarakta yol açan ilaçlar arasında en bilineni Kortizon’dur.

Çocuklarda Katarakt Görülür Mü?

Doğuştan kataraktlı bebeklerde eğer katarakt, göz bebeğini tümüyle kaplayacak kadar ileri ise hiç zaman geçirmeden hemen ameliyat edilmelidir. Zamanında ameliyat edilseler de görme tembelliği oluşmaktadır. Tek taraflı kataraktlarda daha ağır göz tembelliği görülür.
2-3 yaş altındaki bebek kataraktlarında, göz henüz gelişimini tamamlanmadığından göz içi lens implantasyonu yapılmamaktadır. Bu nedenle, katarakt ameliyatı yapılan bebeklerde 2-3 yaşına kadar eğer tek taraflı ise kontak lens takarak, çift taraflı ise gözlük takarak görme tembelliği engellenmeye çalışılır.

Katarakt Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?

Katarakt ameliyatı hastanın günlük işlerini yapmada güçlük çekmeye başladığı, gazetesini okuyamamaya, televizyonu net görememeye başladığı dönemde yapılmalıdır. Gözlükle yeterli görmesi olan hastalara ameliyat yapmak gereksizdir. Gözlüğe rağmen bulanık görmeden şikayetçi olan hastalara ameliyat yapılmalıdır.

Kataraktın başlamasından itibaren yıllar geçen, ameliyattan kaçan bazı hastalarda katarakt çok sertleşmekte, bu da ameliyatı güçleştirmekte, ameliyat süresini ve komplikasyon oranını arttırmaktadır. Ayrıca, katarakt ameliyatını çok ertelemiş küçük bir hasta grubunda katarakta bağlı göz içi basınç (göz tansiyonu) yükselmesi sonucu görmenin tümüyle kaybı da olabilmektedir.

 Katarakt Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Günümüzde rutin uygulanan katarakt cerrahisi tekniğinin adı Fakoemülsifikasyon (FAKO)’dur. Bu teknikte bulanıklaşmış mercek ultrasonik titreşimlerle (halk arasında laser diye bilinmektedir) küçük parçalara ayrılarak aynı anda emilmektedir. Daha sonra merceğin çevresindeki zarın içine göz içi lensi yerleştirilmektedir.

Fakoemülsifikasyon tekniğinde göze 2-3 mm gibi küçük bir kesiden girilerek ameliyat yapılmakta ve dikiş konulmamaktadır. Bu nedenle iyileşme süresi kısalmakta ve hasta ameliyattan hemen sonra net bir görmeye ulaşmaktadır.

Bu teknikle yapılan katarakt ameliyatı ortalama 15-20 dakika sürmekte, kataraktın yeni veya eski (sertleşmiş) olmasına bağlı olarak da bu süre biraz daha kısa veya uzun olabilmektedir.

Katarakt ameliyatı bebekler, çocuklar ve bazı istisnalar hariç lokal anestezi ile yapılır. Lokal anestezi ise enjeksiyon veya damla anestezisi şeklinde yapılabilir.

FAKO Ameliyatlarında Merceğin önemi nedir?

Ameliyatın hatasız ve mükemmel yapılması kadar göz içine yerleştirilecek merceğin kalitesi de çok önemlidir.
Bütün dünyanın tanıdığı ve güvendiği FDA onaylı lensler tercih edilmelidir.
Bu lenslerin kullanımı ameliyatın güvenilirliğini ve ameliyat sonrası görme kalitesini arttırmaktadır.

Katarakt Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Ameliyattan sonra ilk günden itibaren bazı kısıtlamalar dışında hasta normal yaşantısına devam edebilir. İlk günden itibaren televizyon izleyebilir, okuyabilir, otomobil kullanabilir, hasta sadece enfeksiyon riskine karşı gözünü kollamalı, korumalıdır.