Hipertimezi, aşırı nadir bir nöropsikolojik durumdur, başlıca özelliği genelde otobiyografik bellek adı verilen kişisel geçmişe dair aşırı bellektir. Bu sendrom ilk kez nöropsikoloji dergisi Neurocase’deki bir makalede tanımlandı. Bu makale, hipertimezisi olan birinin temel özelliklerinin kişisel anılarını düşünmeye bol zaman harcadığını ve olağan dışı şekilde anı hatırladığını belirtiyordu.

Hipertimezisi olan birine tarih verildiğinde genelde tarihin haftanın hangi gününe düştüğünü ve o tarihçe kişisel bir bilgi olup olmadığını hatırlar. Sınıf öğretmeninin adını ve nasıl giyindiğini ya da o tarihte hangi televizyon şovunun veya dizi bölümünün oynadığını hatırlayabilir. O günkü tarihi bir olay hipertimezisi olan kişinin ilgi alanındaysa o olay da hatırlanabilir.

Bu sendromu olan insanların fotoğraf hafızası genelde zayıftır ve genelde okulda gereken ezbere hafızayla ilgili sorunlar yaşadıklarından şikayet ederler. Üstün yetenekleri, hatta bazen sayı dizilerini normal hatırlama yetenekleri yoktur. Bu sendromu olan kişilerde bellek geliştirme becerilerinde de sorun vardır ve becerilerle araçlarla onlara öğretildiğinde ezbere hafızalarını görünüşe göre kolay geliştiremezler. Hipertimezisi olan bir kişinin üstün hafızasının kilidi sadece onunla kişisel olarak bağlantılı olan bilginin hatırlanmasına dayanır.

Birçok kişi böyle bir üstün otobiyografik belleğin armağan olduğunu düşünebilir ama gerçekte bir lanettir. Bu sendromdan mustarip biri anı akışını durdurmakta büyük zorluk çeker. Geçmiş bir olay hakkında tarihler veya sohbet genelde bir anıyı, o anı da başka bir anıyı, başka bir anıyı daha şelale etkisiyle tetikler ve hipertimezisi olan kişiyi geçmişe kilitler. Bir anının diğerine yol açtığı bu hatırlama biçimine süreksiz hatırlama modu denir ve genelde durdurması gerçekten imkansız veya kontrol etmesi aşırı zordur.

Ön pozitron emisyon tomografi ve manyetik rezosans görüntüleme (MRI) taramaları bu sorunun beynin sol ve sağ alın korteks, ön singulat kıvrımı, kaudat çekirdek ve temporal lob denilen kısımlarından kaynaklanabileceğini ileri sürer. Sol ve sağ alın korteksi ve singulat kıvrımı, beynin süreksiz hatırlama modunu kontrol ettiği düşünülen kısımlarıdır. Hipertimezisi olan kişilerde bu bölge az gelişmiş olabilir ve bellek akışını durduramamaya etki edebilir. Hipertimezili kişinin bir MRI’si göstermiştir ki kaudat çekirdekle temporal lobun bir kısmı normalden orantısız biçimde geniştir. Bu bulgu, bu iki beyin alanının birlikle işlev gösterip kişisel anı hatırlaması sergiler ve hipertimezisi olan kişilerde büyümüş oluyor.

Dr. Emel GÖKMEN

hocam merhabalar yakın zaman önce çevremdeki kişiler bana güçlü bir hafızan olduğunu söylemişlerdi ama hiç merak etmedim neden diye bir gece istemsiz ... devamı