Yardımlı Üreme Teknikleri
Yardımlı üreme teknikleri sperm ve yumurtanın bir embriyo üretmek üzere manipüle edilmesini kapsayan tekniklerdir.
35 yaşın altındaki kadınlarda %43’ün üzerindeki yardımcı üreme tekniği çevrimi hamilelikle sonuçlanmış ve neredeyse hamileliklerin %87’sinde doğum sonrası yaşam sürmüştür. Hamilelik oranı 41-42 yaşına kadar artan yaşla azalmış; hamilelik oranı %17,5’e düşmüş ve bu hamileliklerden doğum sonrası yaşam sadece %60’tır. 42 yaşından büyük olan kadınlarda donör ovositlerin kullanımı tavsiye edilir.
- Tüp bebek (IVF): IVF oligospermi, sperm antikorları, tübal fonksiyon bozukluğu veya endometriyoz ve açıklanamayan kısırlıklara ait tedavilerde kullanılabilir. İşlem aşağıdakileri içerir:
- Kontrollü ovaryum hiper uyarımı: Klomifenle birlikte gonadotropinler veya yalnızca gonadotropinler kullanılabilir. Prematüre bir döllenmeyi engellemek için genellikle bir gonadotropin salım hormonu (GnRH) agonisti veya antagonisti verilir. Yeterli foliküler büyümeden sonra nihai foliküler gelişme ve döllenmeye neden olmak için insan koriyonik gonadotropin’i (hCG) verilir.
- Ovosit geri kazanımı: hCG verildikten yaklaşık 34 saat sonra ovositler folikülün genellikle ultrason yardımıyla transvajinal olarak veya daha az yaygın olarak laparoskopik şekilde doğrudan iğneyle delinmesiyle geri kazanılır.
- Döllenme: Ovositler in vitro döllenmiştir. Meni numunesi genelde birkaç kere doku kültürü vasatıyla yıkanır ve sonradan eklenecek olan hareketli sperm eldesi için konsantre edilir.
- Embriyo kültürü: Spermler ilave edildikten sonra ovositler 2 ila 5 gün zarfında üretilir.
- Embriyo transferi: Sadece 1 veya az sayıda oluşan embriyolar rahim boşluğuna transfer edilerek IVF’nin en büyük riski olan çok ceninli hamilelik şansının minimuma inmesi sağlanır. Transfer edilecek embriyoların sayısı kadının yaşına ve IVF’ye yanıt verme olasılığına göre değişir. Diğer embriyolar sıvı azotta dondurulur ve bir sonraki çevrim de transfer için muhafaza edilir.
- Gamet fallop içi tüp transferi (GIFT): GIFT IVF’nin bir alternatifi olmakla beraber daha ender kullanılır, özellikle izah edilemeyen kısırlığı olan kadınlar veya normal tübal fonksiyonu olan endometriyozlu kadınlarda kullanılır. IVF’deki gibi birden fazla ovosit ve sperm elde edilir ama transvajinal ultrason yardımıyla veya laparoskopik olarak döllenmenin olacağı distal fallop tüplerine transfer edilir. Her çevrimde yaşayan doğum oranları birçok kısırlık merkezlerinde %25-35 arasındadır.
- İntrasitoplasmik sperm enjeksiyonu: Bu teknikdiğer teknikler başarılı olmadığı zaman veya aşırı sperm bozuklukları olduğu hallerde faydalıdır. Ovositler IVF’deki gibi elde edilirler. Anormal spermle döllenmeyi önlemek her ovositin içine için tek bir sperm enjekte edilir. Embriyo daha sonra IVF’de olduğu gibi üretilir ve transfer edilir.
- Diğer teknikler:IVF ve GIFT tekniklerinin kombinasyonu, zigot fallopiçi tüp transferi, donör ovositlerin kullanımı ve taşıyıcı anneye dondurulmuş embriyo transferi bazen kullanılır. Bu tekniklerin bazıları ahlaki ve etik konuları gündeme getirmiş (örneğin taşıyıcı annelikte gerçek ebeveynlik, çok ceninli hamilelikte implante edilen embriyoların selektif olarak sayısının azaltılması gibi).