Parkinson Hastalığında Günlük Hayat
Parkinson hastalığı, bireylerin günlük hayatını pek çok yönden etkiler. Fakat dikkatli bir planlama yaparak ve aktivitelerinizi ölçülü tutarak Parkinson hastalığının etkilerini, çok daha az stresli ve çok daha az zorlayıcı hale getirebilirsiniz.
Parkinson Hastalığında Günlük Hayatınızı Planlamak
Parkinson hastalığı, bireylerin günlük hayatını pek çok yönden etkiler. Fakat dikkatli bir planlama yaparak ve aktivitelerinizi ölçülü tutarak Parkinson hastalığının etkilerini, çok daha az stresli ve çok daha az zorlayıcı hale getirebilirsiniz.
Aşağıdaki öneriler hastalıkla ilgili zorlukların üstesinden gelmeniz için size rehberlik edebiliir.
- Dinlenme saatlerinizi planlayın. Bolca dinlenin. Her gün en az bir dinlenme periyodu planlamanız gerekir. Ayağınızda veya ayak bileğinizde şişme varsa uzun süre dinlenirken veya otururken ayaklarınızı yukarıda tutun. Gün boyunca uzun çalışmaktan kaçının. Eğlence ve boş zaman faaliyetleriniz arasında dinlenmeye özen gösterin.
- Enerjinizi koruyun. Günlük işler için daha az enerji harcamak, gün içinde daha fazla aktivite yapmak için daha fazla enerjinizin olmasını sağlayacaktır. Bazı aktiviteleri azaltmanız ya da enerjinizi korumanızı sağlayacak araçlar ya da teknikler kullanmanız gerekebilir. Günlük kişisel bakım veya evde bakım çok yorucu geliyorsa, konuyu mutlaka doktorunuzla konuşun.
Parkinson Hastaları İçin Enerji Koruma Yolları
- İşlerinizi mümkün olduğunca basite indirgeyin ve kendinize gerçekçi amaçlar belirleyin. İşlerinizi her zamanki gibi yapmak zorunda olduğunuzu düşünmeyin.
- Aktivitelerinizi (günlük işler, egzersiz, eğlence) zamana göre, ileriye yönelik planlayın. Gün boyu bunlar için zaman ayırın. Bir gün içinde çok fazla şey yapmayı planlamayın. Kendinizi iyi hissettiğinizde daha fazla enerji gerektiren şeyler yapın.
- Gerekirse aktivitelerden önce ve sonra dinlenin.
- Bir aktivite sırasında yorulursanız, mutlaka durun ve dinlenin. İşinizi, başka bir gün ya da daha az yorgun olduğunuz bir zaman bitirebilirsiniz.
- Aktivitelerinizi bir yemeğin hemen ardına planlamayın. Her yemekten sonra 20-30 dakika dinlenin.
- Yardım isteyin. İşleri, aile ve arkadaşlar arasında bölüştürün.
- Gece uykunuzu iyi alın ve uyurken başınızı yüksekte tutun. Gün içinde veya gece uyuyamayacağınız durumlarda çok fazla şekerleme yapmamaya dikkat edin.
- Doktorunuz onay veriyorsa merdiven çıkabilirsiniz, ancak herhangi bir durumda yorulursanız bulunduğunuz yerde dinlenin. İşlerinizi gün içinde çok fazla merdiven inip çıkmayacağınız şekilde planlayın.
- Aşırı bedensel aktivitelerden kaçının. Sizi zorlayacak ağırlıkta nesneleri (5 kilodan fazla) çekmeyin, itmeyin veya kaldırmayın.
Parkinson Hastalığında Giyinme
- Kol desteği olan bir sandalyede oturarak giyinin, bu sayede dengenizi daha kolayca koruyabilirsiniz.
- Pantolonunuzu giyinmek için kalçanız üzerinde sağa sola dönün. Bunu bir sandalyede oturarak veya yatağınızda uzanarak da yapabilirsiniz.
- Bol ve beli esnek kıyafetler giymeye dikkat edin.
- Üstten giyilen kıyafetler yerine vücudunuzun etrafına sararak giyebileceğiniz kıyafetler seçin. Ayrıca arkadan değil önden açılan kıyafetler seçebilir, böylece arkanıza ulaşmak zorunda kalmazsınız.
- Büyük düz düğmeli veya fermuarlı ya da cırt bantla kapanan kıyafetler giyin.
- Kıyafetinizi düğmelemek için bir düğme kancası kullanın.
- Omuzlarınızda zayıflık varsa ceket ve gömleklerinizi giyip çıkarmak için kolay giyinme çubuğu kullanın.
- Pantolon veya ceket fermuarını kolayca çekmek için fermuarın sapına büyük fermuar uçları veya deri düğümü takın.
- Giyip çıkarması kolay ayakkabılar giyin veya giyip çıkarma sırasında çözme gerektirmeyen elastik bağcıklar alın. Ek yardım için çorap giydirme aparatı ve uzun saplı ayakkabı çekeceği gibi aletler kullanın.
Parkinson Hastalığında Banyo Yapma
- Gerekiyorsa bir duş sandalyesi kullanın.
- Duş almak için elle tutulabilen bir duş hortumu kullanın.
- Uzun kulplu bir sünger veya ovma fırçası kullanın.
- Normal bir kalıp sabun yerine yumuşak sabun, ipli sabun, içinde sabun olan bir banyo kesesi veya sünger kullanın.
- Çok sıcak su, yorgunluğa neden olabileceği için ılık su kullanın.
- Kurulanırken tutmak daha kolay olsun diye havlu üzerine tutacaklar dikin.
- Ayaklarınızı kurulayarak, kaymamayı sağlaması için küvetin dışında bir yere kaymayan paspas koyun.
- Sandalyenin arkasına havlu koyun ve kurulanmak için sırtınızı onunla ovalayın. Ya da kurulanmak için havlu yerine, havlu kumaşından yapılmış bir bornoz kullanın.
Parkinson Hastalığında Tuvalete Gitme
- Gerekirse yatağın yanında bir lazımlık bulundurun.
- Tuvalette klozet yükseltici ve/veya alçak yüzeylere oturma ve oradan kalkmanıza yardımcı olacak kolluklar kullanın.
Parkinson Hastalığında Kişisel Bakım
- Bütün kişisel bakım işlerinizi (saçınızı kurutmak, tıraş olmak, vb.) oturarak yapın.
- Plastik tutacaklarla desteklenmiş ya da sapı kolay kavranabilen saç fırçası ve taraklar kullanın.
- Plastik tutacakla desteklenmiş ya da elektrikli bir diş fırçası kullanın.
Yeme, İçme ve Parkinson Hastalığı
- Öğünlerinizi hızlı yemeyin. Yemeğinizi bitirmek için kendinize daha fazla zaman tanıyın. Bileklerinize ve ellerinize daha fazla hareket olanağı sağlamak için dirseklerinizi masanın üzerinde dinlendirin.
- Arkası düz bir sandalyede dizleriniz ve kalçanız 90 derecelik açı yapacak şekilde oturun.
- Plastik tutacaklarla desteklenmiş ve hafif saplı çatal, kaşık ve bıçaklar kullanın. Yiyecekleri kesmek için yuvarlak kesme bıçağı (börek kesme bıçağı gibi) kullanın.
- Masa üzerindeki nesneleri sabitlemek için kaymayan örtü kullanın.
- Yemeğin dökülmesini önemek için tabak kenarlığı ya da kenarları yüksek tabak kullanın.
- İçeceğin dökülmesini engellemek için bir kupa ile birlikte uzun bir kamış kullanın veya geniş kulplu bir kupa kullanın.
Parkinson Hastalığında Yemek Yapma
- Uzun, ince uçlu çakmaklar kullanın ve uzun saplı tencere, cezve, vs. saplarını içe dönük tutun.
Ağız Sulanması ve Tükürük Salgılanmasının Önlenmesi
- Aşırı tükürük salgılanmasını önlemek için sert bir şeker veya pastil emin.
- Bir şey içerken dudak, ağız ve boğaz kaslarınızı güçlendirmek için bir kamış kullanın.
Parkinson Hastalığında Yazma Yöntemleri
- Küçük harfler yerine büyük harflerle yazmayı deneyin. Ağır kalemler kullanmaya çalışın ve daha iyi kavramak için etrafına siyah elektrik bandı sarın.
- Bir destek sehpası üzerinde keçeli kalemler ve büyük bir not defteri kullanın.
- Yazma aletlerini kullanmakta zorlanıyorsanız notlarınızı ya da mektuplarınızı bilgisayar veya daktiloda yazmayı deneyin.
Parkinson Hastalığı ve Alışveriş
- Mağazada ihtiyacınız olan şeyin olup olmadığını öğrenmek için önceden arayın.
- Kendiniz getirmeyi planlamıyorsanız üç tekerlekli alışveriş arabası veya tekerlikli sandalye ayırtın.
- Bir taksi çağırın ya da bir arkadaşınızdan veya aile üyesinden sizi arabayla götürmesini isteyin.
Parkinson Hastaları İçin Temizlik Yapma Yöntemleri
- Uzun saplı paspaslar, temizlik fırçaları, faraşlar, süpürgeler ve cam temizleyiciler kullanın.
- Çamaşırları katlama, bulaşık yıkama, ütü yapma, süpürge kullanma, yerleri paspaslama ve cihazların fişlerini alçaktaki prizlere takma işlerini oturarak yapın. Tezgahları, tekerlekli sandalyenizden veya oturduğunuz bir yerden ulaşabileceğiniz şekilde ayarlayın.
Oturma ve Ayağa Kalkma
- Oturma pozisyonundan doğrulmadan önce yavaşça belden eğilin ve ayak parmaklarınıza dokunun.
- Ayağa kalktıktan sonra yürümeye başlamadan önce birkaç saniye yerinizde kalın. Bu size dengenizi tekrar sağlamada yardımcı olacaktır.
- Sandalyenizi yükseltmek için kitap veya ilave minder koyun ve sertlik sağlayın. Bu, oturma ve kalkma pozisyonunuz arasındaki mesafeyi kısaltacaktır.
- Yataktan çıkmayı kolaylaştırmak amacıyla karyolanın ayakucu tarafına bir çarşaf bağlayın ve diğer ucunu da düğümleyin, böylece çarşafı kavrayıp oturma pozisyonuna doğrulabilirsiniz.
Parkinson’dan Kaynaklanan Krampları, Spazmları veya Titremeleri Hafifletme
- Dizlerinizdeki krampı yatıştırmak için geceleyin masaj yapın (veya bir başkasına masaj yaptırın).
- Kas spazmlarını ve kramplarını hafifletmek için ılık bir duş alın veya ısıtma pedleri kullanın.
- Ağrıyan eklem ve kasları rahatlatmak için mentollü ağrı giderici masaj kremi kullanın.
- Ellerinizdeki titremeleri azaltmak için bir lastik top sıkın.
- İlk titreme belirtisinde mümkünse yere uzanmaya çalışın, yüzünüzü yere doğru döndürün ve beş ila on dakika vücudunuzu rahatlatın.
Parkinson Hastalığı ve Donup Kalma
- Yürürken adımlarınızı sayın.
- Eğer donup kalırsanız tekrar hareket etmek için yerinizde bir ayağınızın üzerinden diğerine sallanın.
- Tekrar hareket etmek için başka birinin ayaklarını sizin önünüze getirmesini sağlayın ya da üzerine adım atmanız gereken bir şeyi gözünüzde canlandırın.
Parkinson Hastaları İçin Diğer Öneriler
- İlaç saatlerinizi hatırlatması için pille çalışan alarmlı bir hap kutusu kullanın.
- Telefonda konuşurken titreme sorununu gidermek için bir telefon hoparlörü ya da kulaklığı kullanın.
Ev içindeki iletişimi kolaylaştırmak için bir dahili telefon sistemi kurun veya telsiz satın alın.