KOAH: Nefessiz Kalmayla Mücadele
KOAH herhangi bir çaresi olmayan kronik bir akciğer hastalığıdır. Fakat çeşitli KOAH tedavilerini kullanarak belirtilerinizi hafifletmek ve hayat kalitenizi yükseltmek için atabileceğiniz birçok adım var.
KOAH Tedavileri: Hayat Kalitenizi Yükseltmek
KOAH herhangi bir çaresi olmayan kronik bir akciğer hastalığıdır. Fakat çeşitli KOAH tedavilerini kullanarak belirtilerinizi hafifletmek ve hayat kalitenizi yükseltmek için atabileceğiniz birçok adım var.
KOAH Tedavisi: Hedefleriniz
KOAH tedavisinin ana hedefleri şunlardır:
- Belirtileri hafifletmek
- Ciğer işlevlerinizdeki kötüye gidişi yavaşlatmak
- Günlük akciğer işlevinizi geliştirmek
- Günlük akut nöbetlerinizin (KOAH alevlenmeleri) sayısını azaltmak
- Toplam hayat kalitenizi yükseltmek
Bazı vakalarda belli tedavileri gerçekleştirmek ve sizi kontrol altında tutmak için hastaneye yatmak şarttır. KOAH alevlenmeleri sırasında böyle bir şeye gerek duyabilirsiniz.
KOAH Tedavisi: Sigarayı Bırakmak
KOAH’la sigara ölümcül bir birlikteliktir. Eğer KOAH’ınız için tek bir şey yapacaksanız, sigarayı bırakın. Sigara içmek sadece KOAH’a yol açmakla kalmaz, hastalığın ilerleme hızını da artırır. Sigarayı bırakmak:
- Akciğer işlevlerindeki kötüleşmeyi durdurur.
- KOAH belirtilerini azaltır.
- Akciğer işlevlerindeki düşüşü yaşa göre normal hale getirir.
- KOAH’ı olsun olmasın herkes için hayat kalitesini yükseltir.
KOAH belirtileriniz şiddetli olsun olmasın, sigarayı bırakmak fayda sağlar. Sigarayı bırakmak için yardıma ihtiyacınız var mı? Doktorunuzdan nikotin ürünleri ve sigarayı bırakmaya yardımcı diğer tıbbi araçlar, destek grupları ve diğer teknikler hakkında bilgi isteyiniz.
KOAH Tedavisi: Diğer Hayat Tarzı Değişiklikleri
Etkin bir hayat sürmeniz ve genel sağlığınızı iyileştirmeniz için KOAH tedavisiyle el ele takip edebileceğiniz hayat tarzı değişiklikleri programlarından faydalanabilirsiniz. Buna bazen akciğer rehabilitasyon programı denir. Bir uzman ekip size beslenme, nefes egzersizleri ve KOAH için diğer egzersiz türleri hakkında bilgi verebilir. Ayrıca, size hastalığınız hakkında kapsamlı bir eğitim ve hastalığınızı nasıl idare edeceğinize dair bilgi sunabilir. Grip ve zatürre gibi hastalılar KOAH’ı ciddi bir biçimde kötüleştirebileceği için tedaviler yıllık grip aşılarını, zatürreye karşı altı yılda bir yapılan aşıları kapsamalıdır.
KOAH Tedavisi: İlaçları Almak
İlaçlar KOAH’ı iyileştiremez. Sigaranın neden olduğu hasarı da geri alamaz. Fakat ilaçlar size başka şekillerde faydalı olabilir:
- Hava kanalları etrafındaki kasları gevşetmek
- Hava kanalı iltihabını azaltmak
- Bakteriyel enfeksiyonlara karşı savaşmak
Doktorunuz çeşitli ilaçlar reçete edebilir. KOAH için en yaygın kullanılan ilaçlar şunlardır:
Bronş açıcılar: Bu sınıfa giren ilaçlar, hava kanallarının etrafındaki kasları gevşetir. Bu ilaçlar nefes almayı kolaylaştırarak akut bir şekilde kötüleşen hastalıkta ortaya çıkacak epizotları azaltabilir. Doktorunuz büyük olasılıkla önce soluyabileceğiniz bir bronş açıcı verir. Doktorunuz size ölçülü inhalasyon (maddelerin tedavi için solunum yollan aracılığıyla vücuda verilmesi) aleti, kuru toz inhalasyon veya püskürteç tarzı bir araçla ilaç verir. Ölçülü inhalasyon aletleri ilacı spreyden dışarı itmek için bir kimyasal kullanır. Yaygın sevk maddeleri CFC’ler ve HFA’lardır, fakat CFC’ler ozon tabakasına zararlı olduğu için kaldırılmıştır.
Bu tür ilaçları hap, tablet veya damar içi olarak alabilirsiniz. En iyi sonucu almak için birden çok bronş açıcıyı veya ürünü bir arada kullanabilirsiniz.
KOAH tedavisinde kullanılan bronkodilatör (bronş açıcı) örnekleri şunları kapsar:
- Antikolinerjik bronkodilatör hava yollarının daralmasına yol açan bir kimyasal “haberci” olan asetilkolini engeller. Bunlar daha kolay nefes almanızı sağlar ve nefes darlığının neden olduğu, süreğen olmayan belirtileri azaltır.
- Metilksantinler, solunan ilaçlarla sorunu olan insanlar için faydalı olabilir. Çünkü bunları ağızdan alabilirsiniz. Ne var ki, bu etken madde yan etkilerinden dolayı eskisinden daha az kullanılıyor. Metilksantinler en uygun tedaviye rağmen belirtilerin devam ettiği örneklerde denenir.
- Kısa etkili beta agonist, eğer belirtileriniz sadece arada bir, örneğin egzersiz sırasında baş gösteriyorsa kullanabileceğiniz bir KOAH tedavisidir. Belirtilerin tedavisi için gerektikçe kullanılır. Bunlar aynı zamanda, nefes darlığı krizinin geldiğini anladığınız anda bir krizin hızını kesmek için kullanılır.
- Uzun etkili beta agonistler belirtileri günlük olarak kontrol altında tutmaya yarar ve düzenli olarak kullanılmalıdır. Daha uzun süreli etkilerinden -yaklaşık 12 saat- dolayı gece nefes sorunlarını çözmek için kullanılır. Ani bir krizden kurtulmak için aynı zamanda kısa etkili beta agonist de kullanmanız gerekebilir.
Kortikosteroidler. Bu ilaçlar hava kanallarının iltihaplanmasını azaltmaya yardımcı olması için kullanılır. Belirtileri sadece bronş açıcılarla kontrol altına alınamayan ve hırıltı sorunu olan kişilerde solunan kortikosteroidler kullanılır. Bu ilaçlar KOAH’tan ziyade diğer akciğer sorunları için işe yarar.
Antibiyotikler. Doktorunuz solunum yolundaki sinüzit, bronşit veya zatürre gibi bakteriyel bir enfeksiyonu tedavi etmek için antibiyotik reçete edebilir.
KOAH Tedavisi: Oksijen Kullanma Tedavisi
KOAH’ınız şiddetliyse kanınızdaki oksijen seviyesi düşük olabilir. Yani, vücudunuz kendi başına yeterli oksijen alamıyordur. Doktorunuz organlarınızı korumak, uykunuzun kalitesini yükseltmek, günlük etkinliğinizi artırmak ve daha uzun yaşamanızı sağlamak için oksijen tedavisi önerebilir.
Oksijen genellikle taşınabilir bir tüpte tutulur. Oksijeni esnek bir burun tüpü veya yüz maskesiyle alabilirsiniz. Ya da odadaki havadan oksijen alabilen bir oksijen yoğunlaştırıcı kullanabilirsiniz.
KOAH Tedavisi: Ameliyat Olmak
Önemli bir akciğer hastalığıyla birlikte KOAH’ınız ciddiyse, özellikle şiddetli belirtileriniz varsa, KOAH ilaçlarla kontrol altına alınamıyorsa ya da çoğunlukla nefes alma sorunu yaşıyorsanız, ameliyata ihtiyaç duyabilirsiniz. Ameliyat şunları içerir:
- Büllektomi, nefes almayı kesintiye uğratan hava boşluklarını almaktır. Bunlar hava torbalarının duvarları yırtıldığı zaman meydana gelir.
- Akciğer hacmini azaltma ameliyatı, hasar görmüş akciğer dokusunu alır.
- Akciğer nakli, bir donör akciğerle hastalıklı akciğeri değiştirir. Bu uygulama sadece çok ciddi KOAH vakalarında yapılır.