Akciğer Kanserinde Radyasyon Tedavisinin Yan Etkileri

Akciğer kanseri, hem kadınlarda hem de erkeklerde ortaya çıkan ve hayati tehdit oluşturan bir hastalıktır. Bununla birlikte, teknolojinin gelişmesiyle birçok tedavi yöntemi olanaklı hale gelmiştir ve bu yöntemler, eğer erken teşhis söz konusu ise akciğer kanserini tamamıyla tedavi edebilirler. Radyasyon tedavisi, tek başına uygulanabilir ya da ameliyat ve kemoterapi gibi diğer tedavi yöntemleriyle birlikte uygulanabilir.

Ancak akciğer kanseri teşhisi konulmuş biri, radyasyon tedavisine giriyorsa akciğer kanseri radyasyon tedavisinin yan etkileri yüzünden sıkıntı çekme ihtimali çok yüksektir. Bu yan etkiler, kanser hücrelerini öldüren radyasyonun, buna ek olarak vücudun düzgün çalışması için gerekli olan normal hücreleri de tahrip etmesinden kaynaklanıyor. Gelişmiş teknolojiyle birlikte, radyasyonun yan etkileri büyük oranda azaltılmış olsa dahi, akciğer kanseri için uygulanan radyasyonun bazı dezavantajları hala vardır.

Radyasyon terapisinin birincil işlevi, akciğerdeki kanserli hücreleri öldürmektir. Bazen radyasyon, akciğer kanserli hastalara uygulanan tek yöntemdir. Bazı hastalara, tümörün boyutunu küçültmek için ameliyat öncesi de radyasyon tedavisi verilir. Eğer ameliyat edilen bölgede hala kanser hücreleri varsa bazen ameliyat sonrasında da radyasyon uygulanabilir. Akciğer kanserine karşı uygulanan radyasyonun etkisi, kişiden kişiye değişir. Kişilerin, hafiften şiddetliye, değişik düzeylerde semptomları olabilir; bunun yanı sıra radyasyon tedavisinden sonra herhangi bir yan etki yaşamayan kişiler de vardır. Yine de, kişinin bu tedaviye başlamadan önce, akciğer kanseri için radyasyon tedavisinin yan etkileriyle ilgili yeterli bilgiye sahip olması önemlidir.

Akciğer Kanseri Radyasyonunun Kısa Dönemdeki Yan Etkileri

Akciğer kanseri radyasyon tedavisinin bazı yan etkileri vardır. Ancak bunların büyük çoğunluğu geçicidir ve tedavi tamamlandıktan sonra kaybolur. Söz konusu yan etkiler şunlardır:

• Yorgunluk, akciğer kanseri radyasyonunun en yaygın yan etkilerinden birisidir. Kişi bu tedaviyi alırken, muhtemelen kendisini oldukça yorgun hissedecektir. Yorgunluk genellikle, radyasyon tedavisi başladıktan 4 ila 6 hafta sonra yaşanır. Çoğu kişi rutin aktivitelerine devam edebilir ancak çalışma arasında dinlenmeye ihtiyaç duyabilirler. Geceleri iyi uyumak, bu noktada önem taşıyabilir.
• Cilt tahrişi, radyasyon terapisinin temel yan etkilerinden birisidir. Genellikle, cildin radyasyona maruz kalan bölümünün görüntüsü değişme eğilimindedir. Akciğer kanserinde, göğüs bölgesi rengi kızararak güneş yanığı olmuş gibi görünebilir. İnsanlar, ayrıca göğüs civarında cilt kuruması ve ciltte soyulma görebilirler. Cilt tahrişi, tedavinin kesilmesinden sonraki birkaç haftada azalabilir; ancak kişi kimyasallar içeren krem ya da losyon kullanmaktan kaçınmalıdır. Aloa-vera jeli ve nemlendirici losyon kullanmak tahrişin azalmasına yardım edebilir. Tüy dökülmesi de, akciğer kanseri için alınan radyasyon tedavisinin bir diğer etkisi olabilir. Akciğer kanseri tedavisinde, kişi muhtemelen göğüs bölgesindeki kılları kaybedecektir. 
• Öksürük ya da nefes darlığı, akciğer kanseri için radyasyon terapisi alan kişilerde görülebilecek diğer bir semptomdur. Bunun nedeninin, akciğerin yüzeyini kaplayan ve ciğerlerin genişlemesini sağlayan yumuşatıcı tabakanın seviyesinin düşmesi olduğu söylenir. Bunun yanında, kişi ayrıca yutma güçlüğü de çekebilir. Bu durum, yemek borusunun (özofagus) radyasyona maruz kalması halinde olur. Bu duruma ‘özofajit’ yani, yemek borusu tahrişi denir.

Akciğer Kanseri Radyasyonunun Uzun Dönemde Yan Etkileri

Bu yan etkilerden ayrı olarak, akciğer kanserinde uygulanan radyasyon tedavisi, görece daha ciddi yan etkilere de neden olabilir. Bu yan etkiler şunlardır:

• Akciğer kanserinde radyasyon, göğüs bölgesini içine aldığından kalbin etkilenme şansı çok yüksektir ve bu da kardiyak zehirlenmesine yol açar. Radyasyon ayrıca akciğerlerde iltihaplanmaya neden olabilir, bazen de omuriliğe hasar verebilir.
• Akciğer kanseri için yapılan bu tedavinin diğer uzun dönemli yan etkisi, radyasyon zatürresidir - iltihaplanmasıdır. Tedavi sona erdikten sonraki 1 ile 6 ay arasında meydana gelebilir. Akciğer iltihaplanmasının bazı belirtileri; öksürük, ateş ve nefes almakta güçlük çekmek olabilir.
• Akciğer kanseri için yapılan radyasyon tedavisinin, gerçekten tehlikeli olan bir yan etkisi ise, ikincil kanserdir. Bu çok seyrek olmakla birlikte tedavi tamamlandıktan 5-10 yıl sonra meme kanseri, lösemi vb. gibi başka kanser türlerine yol açtığı vakalar vardır.

Radyasyon tedavisi devam ederken akciğer kanseri radyasyonunun bu yan etkilerinden bazıları yaşanıyorsa, radyasyonun etkilerini kontrol etmek için bazı ilaçlar verilir. Çoğu zaman, tedavi süreci sonlandığında yan etkiler kalmaz. Ancak eğer uzun dönem devam ediyorsa, başka komplikasyonları önlemek için doktora danışılmalıdır. 

İlişkili makaleler