Nedir

Çoğu düzensiz dönemler tehlikesizdir. Kaçırılan dönemler, çok sık tekrar eden dönemler, lekelenme ya da kanama ve pıhtılaşma kolayca tedavi edilen hormonal dengesizlikten kaynaklanır.

Çoğumuz bir ya da diğer noktada bir dönem kaçırmışızdır. Kimimiz doğum beklerken, diğerleri de gerginlik ve tansiyondan dolayı. Klinikte kadınların saat gibi adet görürken diğerleri de hiçbir zaman düzenli adet göremediklerini rapor ederler. Şu biliniyor ki, hormonal dengedeki değişiklikler geçmiştekine oranla farklılık gösterir. Bu tür değişikler özellikle perimenopoz döneminde yaygındır.

Adet Düzensizliği Ne Demektir?

Literatürdeki bilgiye göre her 24-29 günde bir adet görülür ama aslında düzenlilik çok faklılık gösterir. Bir kadın bir yılda 1-4 kez arası adet görür. Lekelenme ve yoğun akıntı şeklinde ayda iki üç kez adet görür. Bazı durumlarda kadın her iki üç ayda bir ağır akıntı yaşayabilir. Düzensiz dönem size düzensiz gelen dönemlerdir.

Çoğunlukla klinikte, kaçırılmış bir dönemden ya da bir yıl içinde iki dönemden dolayı endişelenmeyiz. Daha fazla değişiklik perimenopoz başlangıcı ya da adet görmeyi kontrol eden hormonal olaylar zincirinin bozulmasını gösterebilir. Düzensiz dönemlere etki eden birçok farklı faktör vardır bunların arasında:
  • Önemli kilo alma ya da kilo verme
  • Fazla egzersiz
  • Kötü beslenme (ya da çok yüksek karbonhidrat)
  • Sigara içmek
  • İlaç kullanma
  • Kafein
  • Aşırı alkol kullanımı (östrojen ve progesteronu nasıl metabolizma ettiğine karışır)
  • Yeme bozuklukları
  • Artan stres
  • Polikistik over sendromu/östrojen baskınlığı
  • Dölyatağıyla ilgili anormallikler (lifli tümör/kist/polip/endometriyoz)
  • Perimenopozla ilgili hormonal dengesizlik.
  • İlaçlar
  • Kemoterapi
  • Son doğum, düşük ya da kürtaj
  • Emzirme
Gördüğünüz üzere, birçok farklı sebepten dolayı bir kadın düzensiz adet dönemi yaşayabilir ve olduğu zaman çok karmaşık olabilir.

Neden Stres Adet Düzensizliğinin Oluşmasında Katkıda Bulunur? 

Kaynağı ne olursa olsun, (tehlike, kişisel ilişkiler, iş çevre) adrenalin salgı bezleri hormon kortizon salgılamak için tasarlanmıştır. Kortizolun cinsiyet hormonları östrojenle progesteron hormonları ve adet düzensizliği üzerinde doğrudan etkisi vardır. Yeme bozuklukları, diyet, uyuşturucu kullanımı ve kafein gibi uyarıcılara bağımlılık da stres faktörü olarak değerlendirilir. Kötü beslenme beyindeki proteinleri değiştirir böylece normal yumurtlama için düzgün sinyal artık gönderemez.

Düzensiz Adet Dönemleri Yaşıyorsam Menopozda Mıyım

Hayır, düzensiz adetler genelde hormonal dengesizliğin bir göstergesidir menopozla ilgili olmak zorunda değildir. Açıkçası kadınların menopoz olduğunu söylemek için bir yıl adet görmemesi gerekir.

1 yıl tamamen adet görmemişseniz ve kanama yaşıyorsanız, bu durum düzensiz adetten farklıdır.

Bu arada bir başka yaygın inanışa göre kadın menopoza yumurtası bittiği zaman girer. Bu doğru olsaydı, kadınlar ilk adet görmeyi daha erken yaşardı ve menopoza daha erken girerdi. Aslında tam tersi doğrudur. Erken adet görmek daha geç menopoza girmektir. Aynı damarda, daha çok hamileliği olan kadınlar daha az adet dönemi olurdu ve menopoza da daha geç girerdi ve o da gerçekleşmezdi. Düzensiz adet döneminizde artış gözlenirse, hormonal dengesizlik ya da perimenopoza giriyor olabilirsiniz ve sağlık hekimine kontrole gitmelisiniz. 

Düzensiz Adet Dönemleri Yaşıyorsam Perimenopoza Mı Girdim

Hayır, olmayabilir. Ama perimenopozun en yaygın belirtilerinden biridir. Bu yüzden sağlık hekimi tarafından muayene edilmesi tavsiye edilir.

Perimenopoza giren kadınlar genelde progesteron dengesizliğinden dolayı düzensiz adet dönemi yaşarlar. Progesteron kanamanın miktarı ve uzunluğunu düzenlediği için, dönemler daha uzun sürebilir ve ağır kanamalar da olabilir. (Ağrılı aybaşı ya da çok sık adet görme diye de adlandırılır). Ama daha kısa süren ya da daha lekeli dönemler de perimenopoz gösterebilir. 

Bir Ya Da İki Ay Adet Görmezsem Bu Ne Demektir

Klinikte gözlemlediğimiz en yaygın düzensiz adet çeşidi yumurtlama oluşmamasıdır. Bu görülmeyen adet döneminin kaynağıdır ve normal olduğu düşünülür. Eğer bu durum yılda bir iki kez meydana gelirse  pıhtılaşma da normal algılanırsa döngüseldir.

Seyrek ve kötü beslenme, yüksek stres, duygusal travma, hastalık ya da ağır fiziksel egzersiz zaman zaman ortaya çıkan yumurtlama göstermeyen dönemlerin genel şüpheli etmenleridir. Bazen eşinin ailesiyle yapılan basit bir tatil adet döneminde tahribata sebep olabilir. Aylık adet dönemleri insanın duygularındaki dalgalanmalara ve sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Hayatımız normale döndüğü zaman adet dönemleri de normale döner.

Öte yandan bir kadın eğer dönemini birkaç ay geciktirirse, birkaç gün ya da hatta haftalar sürebilecek ağır bir dönem geçirebilir. Bu durum kadının perimenopoza giriyor olabileceğinin işareti olabilir.

Polikistik over sendromundan(PCOS) kaynaklanan düzensiz adet dönemleri şikayetiyle tüm yaştan hastaların artarak kliniğimize geldiğini gözlemliyoruz. (PCOS) vücudun insülini reddettiği durumlarda ortaya çıkmaktadır ve kolayca tespit edilip tedavisi yapılan bir durumdur. PCOS ile yumurtalıklar yüksek seviyelerde östrojen üreten belli bir miktarda lenfoma üretir ama asla yumurta bırakmazlar. Dökülecek noktaya gelene kadar kalınlaştırmak için aşırı östrojen dölyatağı çizgilerini uyarır. Bu durumda olan kadınlarda düzenli yumurtlama olmadığı için adet dönemi yaşamazlar. 

Sadece Lekelenme Oluyor Ama Hiç Adet Görmüyorsam

Arkadaşlarımızda hep şu tür hikayeleri duymuşuzdur, birden çok kilo verenler ya da ağır bir beslenme ya da egzersiz yapanlar adet görmez olurlar. İştahsız kadınlar ya da günde iki üç saat egzersiz yapan kadınlar vücuttaki yağ oranın azalmasından dolayı adet dönemlerinin azaldığını ya da durduğunu gözlemleyebilirler. Bu kadınlarda düşük östrojen vardır ve yumurtlama olmaz. Buna stresten kaynaklanan hipotalamik amenore denir ve bu genelde kötü beslenme ve beyi kimyası ve hormonu değişikliklerinden kaynaklanır. Beyin gerekli östrojen oluşumunu sağlayan lenfoma üretimi için doğru hormonları tetikleyemez.  Bu düzensizliğe sahip kadınlar kemik kaybı (aşırı kemik gözenekliliği)  ve başka bozulma eğilimi yüksek riske sahiptir ve incelenmelidir.

Neden Ayda İki Kez Adet Görüyorum

Düşük progesteron, PCOS ya da bir başka hormonal dengesizliği türü neden olabilir. Eğer bir kadın ayda iki ya da daha fazla ağır kanamalı adet görüyorsa, check-up tavsiye edilir.

Her türlü aşırı kanama kansızlığa neden olabilir. Bir hastada kansızlık varsa, ağır kanamalı adet dönemini durdurmaya çalışırız ve demir takviyesi yaparız. Durumun ciddiyetine göre progesteron terapi çeşitlerinden birini seçebiliriz. Örneğin hormonal dengeyi sağlamak için diyet ve egzersiz uygulanabilir. Biyolojik olarak özdeş reçetesiz ilaçlar, değişik formül ve yapıda reçeteler genelde yeterlidir. Daha ciddi bir senaryo, kanamayı tekrar kontrol altına almak için gebelik hormonu gerekebilir. Aynı zamanda rahatlama için genelde akupunktur öneririz.

Düzensiz Adet Görme Konusunda Ne Yapabilirim

Yukarıda bahsi geçen belirtiler sizde mevcutsa, ilk olarak yapmanız gereken şey doktorunuzla görüşmektir. Şunları da yapmanız tavsiye olunur:
  • Tiroit fonksiyonu ve kan basıncı dahil tam bir fiziksel testten geçin. Aynı zamanda tam kan sayım testi (CBC) kansızlık teşhisi için çok önemli.
  • Kalça kemikleri arası boşluğu muayenesi dölyatağı anormallikleri, rahim boyu polip ya da lifli tümör ya da döl yatağı enfeksiyonu tespiti için önemlidir. Daha az yaygın sebepler vardır ama düşünmelidir. Genelde dölyatağını, yumurtalıklarını ve dölyatağı tüplerini değerlendirmek için ultrason gerekecek. Dölyatağının ultrasonu faydalı ve ağrısızdır. Doğumdan dolayı bu tekniği biliyor olabilirsiniz. Eğer enfeksiyon kaygısı varsa, antibiyotik  reçete edilir.
  • Hamile kalmaya çalışıyorsanız, kısırlık uzmanıyla görüşün daha ileri test için daha yetkili pratisyene başvurun.

Tedavi

Düzenli adet dönemleri için çoğu zaman sadece stresi azaltın, beslenmenizi geliştirin ve ilave besin kaynakları alın. Bu adınlar vücuda ihtiyaç duyulan desteğini ve doğal hormonal dengeyi sağlayacaktır ve aylık düzenli adet görmeniz mümkün olacaktır.
Çoğu hastada, şu adımları takip ederek önemli gelişmeler sağlanmıştır:   
  • Özellikle tam karbonhidratları azaltarak sağlıklı diyet değişiklikleri yapın.
  • Vitamin desteği kalsiyum, magnezyum ve balık yağı desteği alınarak açığı kapatın.
  • Düzenli ama yorucu olmayacak şekilde egzersiz yapın (mevcut egzersiz seviyenizi artırmanızı ya da azaltmanızı gerektirebilir).
  • Egzersiz ve başka rahatlama teknikleriyle stresi azaltın.
Bu değişiklikleri yapan kadınların çoğu için, adet dönemi sorunsuz normal hale döner.

Eğer sorun yumurtlamamadan ya da perimenopozdan kaynaklanıyorsa, doktorunuz normal adet görmeniz için doğum kontrol hapları reçete edebilir. Bu genelde işe yarar. Aklınızda olsun bu doğum kontrol hapları güçlü hormonlardır ve genelde yan etkileri bulunur. Özdeş yapılı progesteron dahil daha doğal adımlarla başlamanızı tavsiye ederiz ve ancak belirtileriniz sürerse doğum kontrol haplarına başvurabilirsiniz. Düzensiz adet görmeleriniz için BCP almaya karar verirseniz, yukarıda bahsi geçen yollarla vücudunuzu desteklemeye çalışacaksınız.      
İLGİLİ MAKALE

Süper Dişi Sendromu

Prof. Dr. Recai PABUÇCU

Hocam 3 senelik evliyim çocugum olmuyo rahimde perde var dediler adet düzensizligi var polikistikover dediler ne yapmam gerekiyo... devamı